طرح جوانی جمعیت عامل یا مانع؟

به گزارش برنا؛ قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، یکی از موضوعات داغ این روزهای فضای حقیقی و مجازی است. قانونی که سال گذشته توسط مجلس شورای اسلامی طراحی شد و چند روزی می‌شود که شورای نگهبان آن را تائید نهایی کرده و حالا قرار است به زودی توسط مجلس به دولت جهت اجرا ابلاغ شود.

افراد مختلفی از جمله نمایندگان مجلس و کارشناسان به بحث و بررسی این طرح و خرده موضوعات آن پرداختند همچنین رئیس مجلس، وزیر بهداشت و سخنگوی شورای نگهبان در فضای مجازی و در برنامه ها متعدد در این خصوص اظهار نظر کردند.

در این مطلب قصد داریم نکات مهم نظرات مسئولان و کارشناسان را طی هفته گذشته مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

 افزایش سن ازدواج سبب کاهش فرصت فرزندآوری و کاهش میزان‌ باروری می شود

این طرح به بحث تشکیل خانواده تاکید بسیار زیادی دارد که یکی از رئوس آن ازدواج است در این باره حجیه بی‌بی‌رازقی نصرآباد، دانشیار جمعیت‌شناسی موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، درباره میانگین سن ازدواج در ایران، گفت: یکی از ابعاد مهم تحولات خانواده در ایران طی دهه‌های اخیر، افزایش سن ازدواج جوانان است به‌گونه‌ای که در مقایسه با نسل‌های گذشته درصد زیادی از جوانان در سالیان اخیر، دوران طولانی‌تری از تجرد را تجربه می‌کنند.

بی‌بی‌رازقی درباره پیامدهای افزایش سن ازدواج، تصریح کرد: پیامدهای افزایش سن ازدواج سبب کاهش فرصت فرزندآوری و کاهش میزان‌ باروری می شود. در سنین بین ۲۵ تا ۲۹ سالگی ۲۳/۵ درصد خانم های کشور ازدواج نکرده‌اند و در سنین بین ۳۰ تا ۳۴ سالگی ۱۵/۲ درصد زن مجرد که تاکنون ازدواج نکردند وجود دارد. همچنین مروری بر فراوانی تعداد زنان ازدواج نکرده بالای 35 سال در سرشماری سال 1395 نیز نشان می‌دهد 652 هزار زن 49-35 سال هرگز ازدواج نکرده اند.

 این کارشناس جمعیت افزود: در طرح اخیر تعالی خانواده و جوانی جمعیت نیز تاکید ویژه ای بر تسهیل ازدواج از طریق ارائه وام‌های ازدواج، وام‌های مسکن و کاهش هزینههای زندگی زوجین جوان شده است. با تصویب طرح در مجلس اکنون انتظار می‌رود در گام نخست بودجه لازم و کافی نیز برای اجرای برنامه ها اختصاص یابد. 

او افزود: هزینه‌های زیاد تشکیل زندگی باعث شده که افراد ترجیح دهند که در دوران عقد بمانند و بر سر زندگی نروند که همین شرایط، مشکلاتی را به دنبال دارد و یکی از آن نگرانی‌هایی در حوزه باروری است.

پس از پشت سر گذاشتن معضلات ازدواج به مرحله فرزندآوری می رسیم. در سال های اخیر اکثر خانواده ها به تک فرزندی روی آورده اند و در آینده نه چندان دور  کشور با معضل پیری جمعیت مواجه خواهد بود.

پیری جمعیت، معضلی که در سال‌های اخیر بیش از هرچیزی مورد اهمیت قرار گرفته است و رهبر معظم انقلاب بر این موضوع همواره تاکیدات بسیاری داشته‌اند. با تغییر سیاست‌های جمعیتی کشور خلأ یک پشتوانه قانونی برای فراهم آوردن زمینه‌های تحقق معضل جمعیت بیش از پیش احساس می‌شد و طرح‌ها و پیشنهادات مجلس یا شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیچ کدام نتوانستند در قامت قانون ظاهر شوند و در حوزه حمایت از خانواده‌ها برای فرزندآوری تأثیرگذار باشند.

 قوانین ازدواج در کشور ما باید تغییر کند تا جوانان بتوانند ازدواج کنند

نیره توکلی، پژوهشگر حوزه زنان و خانواده، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، گفت: تشویق‌هایی که به منظور فرزندآوری قرار است لحاظ شود باید به صورتی باشد که بتواند جوانان را به این سمت سوق دهد اینکه پاداش‌های اندک و کوتاه مدت را در نظر داشته باشیم جوابگو نیست.

او افزود: اگر می‌خواهیم حمایت‌های بلند مدت و اساسی صورت گیرد باید بر روی قوانین ازدواج نیز تجدید نظر کنیم و عدالت جنسیتی برقرار شود تا زن و مرد بتوانند تصمیم به ازدواج بگیرند. قوانین ازدواج در کشور ما باید تغییر کند تا جوانان بتوانند ازدواج کنند.

توکلی با اشاره به اینکه پاداش‌های جزئی در تشویق زوجین به فرزندآوری به تنهایی پاسخگو نیست، ادامه داد: باید به حقوق افراد در ازدواج اهمیت دهیم تا جوانان ترغیب به ازدواج شوند.

در بخشی از این قانون به موضوعاتی از جمله موانع فرزندآوری و رشد جمعیت اشاره کرده است که در ذیل آن درمان زوجین نابارور و پیشگیری از ناباروری در اولویت این بخش است. جایی از این قانون عنوان می‌کند: لازم است دســتورالعمل راهنــمای بالینــی پیشــگیری و تشــخیص درمــان نابــاروران بــا ادغــام در شــبکه بهداشــت کشور تدوین شود. حال در چنین شرایطی اگر زوجی متوجه شوند که به هر علتی نمی‌توانند فرزنددار شوند در وهله اول از بسیاری از پیگیری از درمان و راه‌های درمانی می‌ترسند و در ادامه ممکن است مسائل دیگری پیش بیاد که کلا از دنبال کردن چنین راهی صرف نظر کنند و شاید راه‌های دیگری را غیر از درمان پیش بگیرند.

دولت به خانواده‌های نابارور کمک مالی کند 

شیرین نیرومنش، فلوشیپ طب مادر و جنین (پریناتولوژی) و متخصص زنان و زایمان، با اشاره به موضوع ناباروری درگفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا گفت: در جامعه ما از هر 5 تا 6 زوج یک زوج نابارور هستند. تقریبا 80 درصد از زوج ها بارور هستند و مشکلی ندارند. زوجی که جوان هستند و یک سال از عدم پیشگیری از بارداری آن ها گذشته باشد و عدم بارداری خانم رخ دهد باید بررسی و درمان صورت گیرد.

نیرومنش گفت: درصدی از زوج های نابارور هستند که چنین درمان‌های ساده ای برای آن‌ها به نتیجه نمی‌رسد و آن‌ها نیاز به بررسی‌های بیشتر دارند. ممکن است در چنین شرایطی از درمان های کمک ناباروری مثل آی وی اف و.. استفاده کرد که درمان های هزینه بری است و مبالغ زیادی را برای خانواده به همراه دارد.

این متخصص زنان و زایمان ادامه داد: اگر دولت بتواند کمک مالی به خانواده‌های نابارور انجام دهد، می‌تواند موثر باشد تا آن‌ها بتوانند درمان‌ها را پیگیری کنند چراکه بسیاری از خانواده ها به علت مشکلات مالی ممکن است پیگیر درمان‌های ناباروری نباشد. اگر تسهیلاتی در این زمینه پرداخت شود و حمایت شود احتمال پیگیری برای فرزندآوری بیشتر می شود.

یکی دیگر از موضوعاتی که قانون جدید جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به آن توجه کرده موضوع سقط جنین است. نمی‌توان منکر این شد که یکی از موضوعات موثر کاهش فرزندآوری مسئله سقط جنین است و از بین رفتن نوزادان پیش از تولد به عمد موضوعی است که نباید به راحتی از کنار آن گذشت. در سرفصل سقط جنین و غربالگری قانون جوانی جمعیت علاوه اینکه به موضوع غربالگری و سقط‌های قانونی پرداخته به سقط‌های غیرقانونی و جنایی نیز اشاره شده است. از ماده 56 تا 61 قانون جوانی جمعیت مربوط به سقط جنین است.

یکی از علت‌های مرگ‌ومیر زنان جوان سقط‌های غیرقانونی است

اعظم السادات موسوی، رئیس انجمن متخصصین زنان و زایمان، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، درباره عوارض سقط جنین، گفت: احتمال عفونت، خونریزی، نازایی، مرگ‌ومیر، عوارض روحی و روانی و ... با انجام سقط جنین وجود دارد. یکی از علت‌های مرگ‌ومیر زنان جوان سقط‌های غیرقانونی است.

او درباره راه‌های پیشگیری از سقط جنین، بیان کرد: حاملگی زنان باید با برنامه ریزی باشد و ناخواسته نباشد و باعث نشود زنان به سقط روی آورند. علاوه بر این حمایت از زنان باردار یکی از عواملی است که کمک می‌کند زنان به سمت سقط نروند. همچنین وجود مراکز روانشناسی برای مشاوره به زنانی که خواست ادامه بارداری ندارند می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد.

موسوی درباره عواملی که باعث سقط جنین می‌شود، تصریح کرد: عوامل متعددی می‌تواند باعث انجام سقط جنین غیرقانونی شود که شامل مسائل خانوادگی، شغلی، اجتماعی، ازدواج‌های اجباری،  مشکلات زناشویی و ... است.

 در سال‌‌های گذشته آمار سقط افزایش پیدا کرده

امیرحسین بانکی‌پورفرد، رئیس کمیسیون ویژه جمعیت و تعالی خانواده، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، درباره سقط جنین و قانون جوانی جمعیت، گفت: متاسفانه در سال‌‌های گذشته آمار سقط افزایش پیدا کرده که این موضوع نگران کننده شده است در قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده حدود 9 ماده را به این مسئله اختصاص دادیم و در قانون به تمام انواع سقط جنین که شام، درمانی، عارضی و جنایی بوده، اشاره شده است.

بانکی‌پورفرد درباره ممنوعیت فروش دارو سقط جنین در داروخانه‌ها، تصریح کرد: تمام داروها در سامانه کدی دارند تا بتوانیم بر آن‌ها نظارت داشته باشیم و به همین دلیل در قانون گفته شده که توزیع دارو فقط در مراکز درمانی باشد. متاسفانه درحال حاضر داروی سقط به راحتی در دسترس است و حتی در فضای مجازی به راحتی می‌توان تهیه کرد به همین دلیل گفته شده که این داروها فقط برای سقط درمانی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی توزیع شود.

رئیس کمیسیون جمعیت با اشاره به اینکه نظارت بر فضای مجازی برای جلوگیری از سقط جنین در این قانون تاکید شده، ادامه داد: از قوه قضاییه و ضابطان درخواست داریم که به این مسئله ورود کند چراکه آمار کشته های سقط چندین برابر کروناست و جنین‌ها نمی‌توانند از خودشان دفاع کنند و باید از حقوق جنین‌ها که حق حیات دارند در دوره ای که حرف از حقوق بشر می‌شود دفاع کنیم. تمهیدات قانونی باید در این خصوص داشته باشیم متاسفانه به سمتی رفتیم که سقط برای مردم عادی شده و توجهی به این مسئله که فعل حرام انجام می‌دهند، نمی‌کنند.

باید دلیل منطقی پیری جمعیت و لزوم فرزندآوری برای مردم ذکر شود

برای جلوگیری از قتل جنین و کاهش آثار روانی و جسمی در زنان، جامعه نیاز به آموزش  روش های پیشگیری دارد در این خصوص نسرین سحرخیز، کارشناس جمعیت و متخصص زنان و زایمان، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا گفت: پیشگیری از بارداری روش‌های مختلفی دارد که یکی از آن روش‌ها مصرف داروهای هورمونی هستند که در اختیار قرار می‌گیرد.

او با بیان اینکه موضوع جوانی جمعیت باید فرهنگ سازی شود، افزود: اگر فکر می‌کنیم که این جامعه باید از نظر جمعیتی تغییر کند باید به مردم تفهیم شود که این امر از طریق آموزش‌های دوران دبیرستان و دانشگاه‌ها به دختران و پسران می‌تواند صورت می‌گیرد همچنین باید برای افراد جامعه دلیل و منطق ذکر شود که به چه دلایلی جمعیت ما در حال پیر شدن است و باید جوانی اتفاق بیافتد و این موضوع حل نمی‌شود مگر اینکه خانواده ها به سمت بارداری حرکت کنند.

سحرخیز ادامه داد: باید عوارض تک فرزندی ذکر شود که چنین امری چه مشکلاتی برای خانواده و خود آن فرزند دارد که در سنین بالا ممکن است چه مسائلی برای آن فرزند اتفاق بیفتد.

او با اشاره به اینکه حذف کردن اقلام پیشگیری از بارداری حل کننده مشکل جمعیت نیست، ادامه داد: روش‌های جلوگیری از بارداری ضرورت دارد چراکه بسیاری از زوجین در زمان آغاز ازدواج و عقد را مناسب نمی‌بینند که بخواهند دارای فرزند شوند.

سحرخیز گفت: داروهای هورمونی علاوه بر جلوگیری در درمان بیماریهایی از جمله مشکلات هورمونی، خون‌ریزی‌های غیرطبیعی، کیست‌های تخمدانی مورد استفاده است به همین دلیل چنین داروهایی باید موجود باشد تا بتوان از آن‌ها استفاده کرد.

او ادامه داد:  هر چه سن حاملگی بالاتر باشد عوارض سقط برای زن بیشتر است. ممکن است مادر برای سقط از داروهایی استفاده کند که سقط به طور کامل انجام نشود و بقایایی از حاملگی در رحم باقی بماند همچنین در چنین شرایطی ممکن است مادر متوجه نشود و مشکل به صورت خون‌ریزی‌های نامرتب و عفونت‌های رحمی خود را نشان دهد.

این متخصص حوزه زنان درباره روش‌های فیزیکی سقط جنین گفت: چنین روش‌هایی بسیار خطرناک است و گاهی اوقات در مطب پزشکان دستکاری و یا کورتاژ انجام می‌شود که این کورتاژ باعث سوراخ شدن رحم می‌شود و در حاملگی‌های بعدی ممکن است فرد دچار سقط و یا حاملگی خارج از رحم شود.

سحرخیز ادامه داد: سقط‌های فیزیکی در حاملگی‌های بعدی زایمان زودرس ایجاد می‌کند و گاهی ممکن است فرد مجبور به درآوردن رحم خود باشد. همچنین اگر برای سقط از لوازم فیزیکی استفاده شود و با دستکاری رحم سوراخ شود و گاهی اوقات در مواردی وجود داشته است که روده‌ها و احشای لگنی آسیب جدی می‌بینند و روده و مثانه سوراخ و فرد مجبور شده در معرض حراجی‌های خطرناک قرار گیرد.

قانون تسهیل ازدواج، منافاتی با طرح جوانی جمعیت ندارد 

در اواخر سال 99 نیز  طرح «جمعیت و تعالی خانواده» است با اکثریت آرا برای اجرای آزمایشی به مدت هفت سال تصویب کردند. در چنین راستایی دستگاه‌ها و نهادهای مختلفی موردنظر هستند تا این طرح در بهترین حالت خود اجرا شود اما سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا این طرح در زمان اجرا شدن موازی کاری‌هایی را برای دستگاه‌های مختلف در پی دارد یا خیر؟ در این باره حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا درباره مدیریت یکپارچه طرح جوانی جمعیت و جلوگیری از موازی کاری بین دستگاهی در حوزه گفت: زمانی آئین‌نامه اجرایی طرح جوانی جمعیت توسط دولت تهیه شود طبیعتا بین دستگاه ها مسئول هماهنگی در چارچوب آئین‌نامهای که به تصویب هیات وزیران می رسد، به وجود می آید و از این بابت جای نگرانی نیست.

او با بیان اینکه قانون طرح جوانی جمعیت به مدت 7 سال به صورت آزمایشی اجرا می‌شود، افزود: هر زمان نیاز به اصلاح در طول اجرای طرح جوانی جمعیت احساس شود توسط مجلس، ذی نفعان و ذی ربطان قابل ارزیابی است.

عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی ادامه داد: طرح جوانی جمعیت به نوعی با ضمانت بیشتر قانون تسهیل امر ازدواج را دنبال می کند اما قانون تسهیل ازدواج سالیان سال اجرا نشده است چرا که دولت ها التزام لازم را نداشته اند و ضمانت اجرایی لازم نیز برای آن پیش بینی نشده بود.

حاجی دلیگانی گفت: مجلس قانون تسهیل امر ازدواج را تصویب کرده است که حتما اجرا شود و منافاتی با طرح جوانی جمعیت ندارد و این دو قانون در کنار هم می‌تواند اجرا شود.

فرهنگ‌سازی لازمه اجرای طرح جوانی جمعیت

قانون جوانی جمعیت از سوی شورای نگهبان تائید شد و قرار است در روزهای آتی توسط مجلس به دولت ابلاغ شود. در این قانون سیاست‌های تشویقی برای زوجین در نظر گرفته شده که می‌تواند قدم موثری در حوزه فرزندآوری باشد اما این را نباید نادیده گرفت که تنها مشکل اساسی جوان امروز برای ازدواج نکردن و یا فرزندی را متولد نکردن مسائل مالی نیست بلکه سبک زندگی جوانان ما امروزه تغییر پیدا کرده و نگرش جوانان دیگر به سوی تشکیل هرچه سریع‌تر خانواده نیست و به دنبال اهداف دیگری در زندگی‌شان هستند. حالا که این قانون قرار است به زودی توسط دولت اجرا شود، باید به مسئله تغییر در نگرش جوانان و سبک زندگی جدید جوان امروز توجه کرد و در کنار این سیاست‌های تشویقی، نگرش جوانان را به ازدواج و فرزندآوری بهبود بخشید تا بتوان در این حوزه موفق تر عمل کرد.

انتهای پیام/ 7